Woningtekort loopt op naar 415.000 woningen in 2024
17 juni 2020
Het woningtekort in Nederland is groter dan tot nu toe werd aangenomen en blijft de komende jaren stijgen. Volgens de nieuwste ramingen (Primos 2020) ligt het hoogtepunt van het woningtekort op 415.000 woningen in 2024. Dat is bijna 100.000 woningen meer dan eind 2019 en komt neer op 5,1% van de woningvoorraad. Het huidige woningtekort wordt in de recent gepubliceerde 'De Staat van de Woningmarkt' geschat op circa 331.000 woningen. Dat is circa 15.000 woningen meer dan de prognose uit het onderzoeksrapport van Capital Value eerder dit jaar. De stijging van het woningtekort wordt mede veroorzaakt door een te lage productie van nieuwe woningen. In de eerste vier maanden van 2020 werden er circa 19.000 bouwvergunningen afgegeven. De totale prognose voor 2020 komt uit op 55.000, terwijl er 85.000 tot 100.000 woningen per jaar nodig zijn om het woningtekort terug te dringen.
Woningtekort van 315.000 in februari naar 415.000 in 2024
De woningnood in Nederland wordt de komende jaren groter. Waar begin dit jaar nog werd uitgegaan van een tekort van 315.000 woningen en een mogelijke stijging tot 360.000 tot 380.000 woningen in 2022 (Capital Value, 2020), heeft de nieuwe Primos raming aangetoond dat het woningtekort veel sneller oploopt dan tot nu toe werd aangenomen. Het huidige woningtekort ligt rond 331.000 woningen en zal tot 2024 oplopen naar 415.000. Om het tekort weg te werken en ook aan de toekomstige vraag te kunnen voldoen moeten er de komende 10 jaar 845.000 woningen worden bijgebouwd, zo blijkt uit "De staat van de Woningmarkt" van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Aantal afgegeven bouwvergunningen blijft onvoldoende
Uit recente cijfers van het CBS blijkt dat het aantal afgegeven bouwvergunningen in de eerste vier maanden van 2020 gelijk is aan de eerste vier maanden van 2019: bijna 19.000. In 2019 werd de afgifte van vergunningen gedrukt door de stikstof- en PFAS crisis en door capaciteitsproblemen en kwam het totaal aantal afgegeven vergunningen uit op circa 57.000. Dat is onvoldoende om de tekorten terug te dringen. In 2020 zal de vergunningverlening daarnaast door de coronacrisis waarschijnlijk extra vertraging oplopen: door de lockdown waren gemeentelijke kantoren en de Raad van State een tijd lang gesloten voor nieuwe aanvragen en beroepsprocedures. Ook zijn mogelijk minder vergunningen aangevraagd doordat nieuwe ontwikkelingen met dure koopwoningen lastiger te financieren zijn. Het EIB raamde eerder dit jaar dat het aantal bouwvergunningen in 2020 op circa 48.000 uit zou komen. Met de nieuwe cijfers tot en met april zou het aantal over heel 2020 iets hoger uit kunnen komen. Bij een gelijk blijvend tempo van afgeven is een totaal aantal afgegeven vergunningen van circa 55.000 tot 60.000 mogelijk. Dat is nog steeds veel lager dan de 85.000 tot 100.000 die jaarlijks benodigd zijn.
Bevolkingsprognose en groei aantal huishoudens van grote invloed op raming woningtekort
De verwachte bevolkingsgroei bepaalt samen met de groei van het aantal huishoudens de toekomstige vraag naar woningen. Omdat de verwachte bevolkingsgroei voor een deel gebaseerd is op een verwacht positief migratiesaldo, is deze op korte termijn minder zeker geworden. Door de coronacrisis is migreren naar Nederland (tijdelijk) lastiger geworden, waardoor een stad als Amsterdam een stagnatie van de bevolkingsgroei verwacht als geval van een dalend aantal arriverende expats.
De verwachte bevolkingsgroei in de verdere toekomst is altijd omgeven door bepaalde onzekerheden. Het CBS stelt daarom altijd intervallen op, waarbinnen de verwachte groei zal uitkomen. In de meest recente prognose ligt het bevolkingsaantal in Nederland met 67% zekerheid tussen de 17,2 en 19,7 miljoen inwoners. Het gegeven dat deze schatting geen 100% bedraagt en er duidelijk sprake is van een bandbreedte (zie figuur) laat zien dat het verwachte woningtekort in de toekomst altijd naar boven of beneden kan worden bijgesteld aan de hand van de werkelijke bevolkingsgroei. De bevolking groeide in 2019 sneller dan verwacht, waardoor het woningtekort harder opliep. Daarnaast wordt de komende jaren een verdere groei van het aantal huishoudens verwacht.
Beleggers en woningcorporaties willen meer investeren in de bouw van nieuwe huurwoningen
In een recente enquête van Capital Value gaf 89% van de woningcorporaties aan te willen blijven investeren in nieuwbouw tijdens de crisis. Dit wordt bevestigd door de publicatie van De Vernieuwde Stad, het samenwerkingsverband van 27 grote grootstedelijke corporaties die gezamenlijk de komende vijf jaar 23,4 miljard euro willen investeren in het verduurzamen en bouwen van huurwoningen. Ook Nederlandse en buitenlandse pensioenfondsen willen de komende jaren meer investeren in de bouw van betaalbare huurwoningen.
Marijn Snijders, directeur Capital Value: "Om de oplopende tekorten tegen te gaan is het belangrijk dat de overheid het vergunningenproces zo snel mogelijk intensiveert. Juist nu liggen er kansen. Corporaties en beleggers willen blijven investeren in extra huurwoningen en ook bouwers en ontwikkelaars hebben voldoende capaciteit. Voor beleggingen op langere termijn zullen alternatieve financieringsconstructies bedacht moeten worden omdat partijen terughoudend zijn om risicodragend kapitaal te investeren in grondposities. Ook het verlengen van de Regeling Vermindering Verhuurderheffing (RVV) voor de bouw van sociale woningen kan een belangrijke stimulans vormen."